Ewangelia i Kościół w Chinach, Giovanni z Montecorvino OFM, legat papieski i pierwszy apostoł Chin

Abstrakt

W Chinach życie religijne zawsze pełniło ważną rolę. Konfuncjonizm, taoizm i buddyzm były religiami najbardziej rozpowszechnionymi.

Potwierdzone kontakty chrześcijaństwa z Chinami sięgają VII wieku, kiedy to nestorianie z Persji, przemierzając szlaki kupieckie, rozpoczęli działalność apostolską. W edykcie imperatora Tanga II z 635 roku, wydano pozwolenie nestorianom na głoszenie doktryny chrześcijańskiej i rozpowszechnianie Pisma Świętego. Pierwszy okres chrześcijańskiej działalności ewangelizacyjnej zaczął chylić się ku upadkowi od roku 845, wraz z ukazaniem się dekretu imperatora Wu Zonga, w którym buddyzm, islam i chrześcijaństwo zostały określone jako „religie obce”.

W okresie tzw. pax mongola, trwającym od 1245 do ok. 1345 odnotowuje się ożywienie kontaktów handlowych między Europą a Chinami. Do kupców dość szybko dołączyli pierwsi misjonarze franciszkańscy. W roku 1245, papież Innocenty IV wysłał z dwoma
dokumentami jednego z pierwszych naśladowców Św. Franciszka, fr. Giovanni da Pian Carpine, do Wielkiego Hana tatarskiego Güyüka, panującego wówczas również na terytorium Chin, w celu nawiązania kontaktów dyplomatycznych. Mimo, że misja ta nie przyniosła oczekiwanych owoców, to wnikliwe notatki sporządzone z tej wyprawy, stały się bardzo cennymi dla Stolicy Apostolskiej.

Bez wątpienia, na szczególną uwagę w tym okresie zasługuje fr. Giovanni z Montecorvino. Między rokiem 1279 a 1283, fr. Giovanni z Montecorvino udał się do Armenii. Jednak już w roku 1289 przybył do papieża Mikołaja IV jako wysłannik króla Aitone II z Armenii. Jeszcze tego samego roku, już w randze nuncjusza apostolskiego, wyruszył znów na Wschód. Tym razem jego zadaniem było przekazanie 27 listów papieskich wielu władcom państw wschodnich, w tym także Chin, w celu nawiązania relacji dyplomatycznych, prowadzenia działalności misyjnej i tworzenia wspólnego frontu broniącego przed zalewem islamu.

Przypuszcza się, że fr. Giovanni dotarł do Khambaliq (dzisiejszego Pekinu) w roku 1294, gdzie z należnymi honorami został przyjęty przez imperatora Khana Quibilaia. Otrzymał też przywilej pozostania i swobodnego poruszania się po dworze władcy jak i po całym imperium. Z polecenia papieża Klemensa V udzielono konsekracji biskupiej fr. Giovanniemu w 1310 r. Konsekracja ta odbyła się w obecności imperatora. W ten sposób Giovanni z Montevorvino otrzymał tytuł pierwszego arcybiskupa Archidiecezji Khambaliq i Patriarchy całego imperium tatarskiego. W swoim posługiwaniu wiernym i zarządzaniu Archidiecezją, arcybiskup Giovanni wykazywał się niezwykłą pobożnością, gorliwością, prostotą nauczania, intuicją i rozwagą podejmowanych decyzji.

Niezapomnianym i drogocennym owocem takiego przykładu apostołowania było powołanie misyjne błogosławionego Gabriele M. Allegry, który stawiając sobie za wzór właśnie pierwszego Arcybiskupa Pekinu, postanowił poświęcić swoje życie pracy apostolskiej dla Kościoła w Chinach.

Od roku 1949, kiedy została proklamowana Chińska Republika Ludowa, komunizm stał się wielką tragedią narodu chińskiego i dramatem tamtejszych chrześcijan.

Nowa, bardzo trudna epoka w relacjach Watykanu z komunistycznym rządem chińskim, która rozpoczęła się z pontyfikatem Pius XII trwała przez następne dziesięciolecia, za czasów papiestwa Jana XXIII, Pawła VI, Jana Pawła II i Benedykta XVI.

Za pontyfikatu Ojca świętego Franciszka, dnia 22 września 2018 r., podpisano tymczasowe porozumienia pomiędzy Chińską Republiką Ludową i Stolicą Apostolską.

Papież Franciszek wielokrotnie wyrażał chęć pokonania przeszkód na drodze do solidnego i skutecznego dialogu. To pragnienie ma mocne korzenie w działaniach jego poprzedników, jego zaangażowanie jest rozwinięciem założeń określonych przez poprzednie pontyfikaty.