Abstrakt
Trzeci towarzysz w. Franciszka, bł. Idzi z Asyżu († 1262), obdarzony nadzwyczajnymi darami mistycznymi, jest autorem maksym duchowych spisanych po łacinie przez krąg jego uczniów i znanych jako Porzekadła (Dicta). Niniejszy artykuł analizuje dawny kodeks 11 z Biblioteki Kościoła Św. Piotra i Pawła w Legnicy, obecnie należący do Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu (Akc. 1948/781). Rękopis ten został sporządzony w latach 1481–1483 przez legnickiego kartuza Bernarda z Egry († 1493) i zawiera wypisy o tematyce franciszkańskiej. Wśród zebranych w nim tekstów znajduje się również kompilacja wypowiedzi bł. Idziego, oparta o jego żywot z Kroniki XXIV ministrów generalnych, o rozdział VI Porzekadeł oraz o niezidentyfikowane dotąd źródło. Transkrypcji tekstu łacińskiego towarzyszy tłumaczenie na język polski.
Bibliografia
Accrocca, Felice, Un santo di carta. Le fonti biografiche di san Francesco d’Assisi (Biblioteca di „Frate Francesco”, 13), Milano 2013.
Acta Sanctorum mensis Octobris, t. X, Bruxellis 1861.
Actus beati Francisci et sociorum eius, nuova edizione postuma di J. Cambell, a cura di M. Bigaroni − G. Boccali (Pubblicazioni della Biblioteca Francescana Chiesa Nuova − Assisi, 5), Santa Maria degli Angeli − Assisi 1988.
Antologia mistyków franciszkańskich, t. 1: wiek XIII, Warszawa 1985, s. 81–97.
Antoninus Florentinus, Historialis [summa seu Cronica], Basilea 1502.
Arturus a Monasterio [Du Monstier], Martyrologium franciscanum, recognitum et auctum a pp. I. Beschin − J. Palazzolo, Romae 1938.
Baier, Walter, Bernhard von Eger (Egra), w: Marienlexikon, I: AA-Chagall, herausgegeben von R. Bäumer − L. Scheffczyk, St. Ottilien 1988, s. 450–451
Block, Wiesław, Vivere il vangelo con Francesco d’Assisi. Temi e figure della fraternità minoritica (Teologia spirituale, 29), Bologna 2013; przekład polski (K. Kreczko): Franciszek z Asyżu i jego bracia, Kraków 2017.
Brufani, Stefano, Le collezioni minori dei “Dicta” di Egidio d’Assisi, w: «Vera amicitia praecipuum munus». Contributi di cultura medievale e umanistica per Enricò Menestò, Firenze 2018, s. 111–148.
Bughetti, Benvenuto, De obitu et miraculis b. Marci Fanutii de Bononia, vicarii gen. Observantiae Ord. Fr. Min. († 1479), cum appendice de vicariis generalibus cismontanis Observantium (1430–1488), w: „Archivum Franciscanum Historicum” 27 (1934) s. 95–145.
Caliò, Tommaso, Leone d’Assisi, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. LIV, Roma 2005, s. 549–552.
Chronica XXIV generalium, w: Analecta Franciscana, III, Quaracchi 1897, s. 1–575.
Collationes Fratris Aegidii, w: Acta sanctorum Aprilis, III, Venetiis 1738, s. 228–238.
Commodi, Bernardo, Il beato Egidio d’Assisi, terzo compagno di san Francesco: fonti, vita, detti, miracoli e culto, w: Due francescani venerati presso Porta Santa Susanna in Perugia: Egidio († 1262) ed Enrico († 1415), Perugia 2014, s. 75–82.
Commodi, Bernardo, Vita del beato Egidio, compagno di san Francesco, Perugia 2002.
Cuda świętego ojca Szymona z Lipnicy [1482–1520] − Miracula beati patris Simonis Lypnicensis [1482–1520], ediderunt, praefatione notisque instruxerunt Marcin Starzyński − Anna Zajchowska-Bołtromiuk (Pomniki dziejowe Polski. Seria II − Monumenta Poloniae Historica. Nova Series, 17), Kraków 2019.
Dicta beati Aegidii Assisiensis, sec. codices mss. emendata et denuo edita, a PP. Collegii S. Bonaventurae [Gisbert Menge] (Bibliotheca Franciscana Ascetica Medii Aevi, 3), Ad Claras Aquas (Quaracchi) 1905.
Dyalogus fratris Bernardi ordinis Cartusiensis immensam et innumerabilem immaculate dei genitricis virginis Marie misericordiam per multa miracula atque exempla elucidans necnon amplificans, Lyptzigk [Lipsk], Konrad Kachelofen, 1493.
Egidio d’Assisi, Dicta, edizione critica a cura di S. Brufani (Edizione Nazionale delle fonti francescane, 1), Spoleto 2013.
Esser, Kajetan, Die Opuscula des hl. Franziskus von Assisi. Neue textkritische Edition, Grottaferrata 1976.
Ferdinandus ab Araules [Delorme], Vita brevis b. Aegidii Assisiensis, w: „Archiwum Franciscanum Historicum” 1 (1908) s. 267–277.
Fonti agiografiche dell’Ordine Francescano, a cura di M.T. Dolso, Padova 2014.
Fonti clariane, a cura di Giovanni Boccali, S. Maria degli Angeli − Assisi 2013.
Francisci Assiensis, Scripta, edidit C. Paolazzi (Spicilegium Bonaventurianum, 36), Grottaferrata 2009.
Frate Egidio d’Assisi. Atti dell’Incontro di studio in occasione del 750° anniversario della morte (1262–2012) Perugia, 30 giugno 2012 (Figure e temi francescani, 1), Spoleto 2014.
Gemoll, Wilhelm, Die Handschriften der Petro-Paulinischen Kirchenbibliothek zu Liegnitz, Liegnitz 1900.
Gregorius Magnus, Moralia in Iob, w: PL 75.
Grüger, Heinrich, Liegnitz – Kartause Passionis Christi, w: „Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau” 30 (1989) s. 45–53.
Henricus Harphius, Theologia mystica cum speculativa tum praecipue affectiva, Coloniae 1538.
Historia Vitae b. Aegidii, w: Acta sanctorum Aprilis, III, Venetiis 1738, s. 220–228.
Horowski, Aleksander, Nuove considerazioni sulla tradizione manoscritta della compilazione “Fac secundum exemplar”, w: „Collectanea Franciscana” 93 (2023) s. 5–138.
Hueber, Fortunatus, Menologium seu brevis et compendiosa illuminatio, Monachii 1698.
Joannes Belethus, Rationale divinorum officiorum, cap. LXX, w: PL 202.
Jujeczka, Stanisław, Kartuzja Passionis Christi pod Legnicą 1423–1548, w: „Szkice Legnickie” 24 (2003) s. 75–118 i 25 (2004) s. 87–132.
Kowalewski, Daniel, Testimonianze bonaventuriane su Egidio d’Assisi, w: Litterae ex quibus nomen Dei componitur. Studi per l’ottantesimo compleanno di Giuseppe Avarucci, a cura di A. Horowski (Bibliotheca seraphico-capuccina, 104), Roma 2016, s. 313–333.
Legende minores latine sancte Clare virginis Assisiensis, testi latini con traduzione italiana a fronte, a cura di G. Boccali (Pubblicazioni della Biblioteca Francescana Chiesa Nuova − Assisi, 13), S. Maria degli Angeli − Assisi 2008.
Ludolphus de Saxonia, Vita Iesu Christi, curante L.M. Rigollot, Parisiis‑Bruxellis 1878.
Menestò, Enrico, La «Compilatio Avenionensis»: una raccolta di testi francescani della prima metà del XIV secolo, w: „Studi Medievali” [ser. 3a] 44 (2003) s. 1423–1541.
Montepulciano e la Valdichiana senese, a cura di L. Martini (I luoghi della fede), Milano 2000.
Moorman, John R.H., Medieval Franciscan Houses, St. Bonaventure NY 1983.
Petrus Comestor, Sermones, w: PL 198.
Processus canonizationis et Legendae varie Sancti Ludovici OFM Episcopi Tolosani (Analecta Franciscana, VII), Quaracchi-Firenze 1951.
Ray, L., Bernard d’Eger ou d’Egra, w: Dictionaire de spiritualité, I, Paris 1937, kol. 1507–1508.
Sabatier, Paul, Bibliothèque de l’église SS. Pierre et Paul à Liegnitz, Ms. 12, w: A.G. Little − P. Mandonnet − P. Sabatier, Opuscules de critique historique, I, Paris 1903, s. 33–63.
Sancti Thomae Aquinatis, Opera omnia, t. XV: Opuscula theologica praecipua, Parmae 1864.
Scripta Leonis, Rufini et Angeli sociorum s. Francisci, edited and translated by R.B. Brooke, Oxford 1970.
Solvi, Daniele, L’agiografia su Bernardino santo (1450–1460) (Quaderni di «Hagiographica», 12; Le vite quattrocentesche di s. Bernardino da Siena, 2), Firenze 2014.
Uribe, Fernando, Wprowadzenie do źródeł franciszkańskich, Kraków 2009.
Vecchio, Silvana, Egidio di Assisi, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. XLII, Roma 1993, s. 312–316
Vita fratris Aegidii, viri sanctissimi et contemplativi [ex Chronica XXIV Generalium Ordinis Minorum], w: Analecta Franciscana, III, Quaracchi 1897, s. 74–115.
Wawro, Józef, Aleksander z Hales, w: Powszechna Encyklopedia filozofii, t. 1: A-B, Lublin 2000, s. 173–176.
Witkowski, Rafał, Legnica/Liegnitz, w: Monasticon Cartusiense, II, hrsg. von G. Schlegel − J. Hogg, Salzburg 2004, s. 389–393.
Witkowski, Rafał, The Charterhause in Liegnitz and its most famous professed-monk, Bernardus Cartusianus, w: Kartäusische Kunst und Architektur mit besonderer Berücksichtigung der Kartausen Zentraleuropas: Länderübergreifender internationaler Kongress für Kartäuserforschung, Aggsbach (NÖ, Austria) 30–31.8 und Brno/Brünn (CZ) 1–4.9.2005, herausgegeben von J. Bukovský − J.L. Hogg (Analecta Cartusiana, 207), Salzburg 2007, s. 91–117.
Zdania i myśli bł. Idziego (Biblioteka franciszkańska, 27), Lwów 1916.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Aleksander Horowski